به گزارش « تجارت آسیا» با آنکه بیشتر کارکنان تماموقت کار میکنند، شغلهای پارهوقت در حال فراگیرتر شدن است، چون کارکنان بهدنبال انعطافپذیری بیشتر و توازن بهتر کار و زندگی هستند. کسبوکارها هم ممکن است برای محدود کردن هزینهها و مدیریت نوسان بار کاری به استخدام پارهوقت علاقهمند باشند.
یوروستات میگوید ۱۷.۱ درصد از شاغلان اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ بهصورت پارهوقت کار کردهاند. این نهاد کارگر پارهوقت را کسی تعریف میکند که ساعات معمول کارش در شغل اصلی از ساعات کار یک همتای تماموقت کمتر است.
بهگفته سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، این معمولاً به معنای کار کردن کمتر از ۳۰ ساعت در هفته است و هم کارمندان و هم خوداشتغالها را در بر میگیرد.
نرخها در سراسر اروپا
در ۳۳ کشور اروپایی، نرخ اشتغال پارهوقت از ۱.۵ درصد در بلغارستان تا ۴۰.۵ درصد در سوئیس متغیر است و پس از سوئیس، هلند با ۳۸.۹ درصد قرار دارد.
این نرخ در اتریش و آلمان نیز بسیار بالاست؛ جایی که حدود سه نفر از هر ده نفر پارهوقت کار میکنند.
در سوی دیگر جدول، بوسنی و هرزگوین، رومانی، کرواسی، اسلواکی و مجارستان همگی نرخهایی زیر ۵ درصد دارند.
این ارقام الگویی منطقهای در سراسر اروپا ترسیم میکند و نشان میدهد کار پارهوقت در بالکان و اروپای شرقی بهطور کلی بهمراتب کمتر از اروپای غربی و شمالی رایج است.
زنان، جوانان و کارکنان مسن
راسا میزینیه و ساندرا کرتولینه از مرکز علوم اجتماعی لیتوانی به یورونیوز بیزنس گفتند: «زنان، جوانان، کارکنان مسن و افرادی که توان کاریِ پایینتری دارند، بیشتر ترجیح میدهند پارهوقت کار کنند. از اینرو کشورهایی که نرخ اشتغال این گروهها در آنها بالاست، معمولاً سطح بالاتری از کار پارهوقت را نشان میدهند.»
آنها توضیح دادند که برای نمونه در سال ۲۰۲۴، هلند بالاترین نرخ اشتغال زنان در اتحادیه اروپا را داشته که ۱۲.۷ واحد درصد بالاتر از میانگین اتحادیه بوده است. اشتغال جوانان (۱۵ تا ۲۴ سال) در هلند بیش از ۴۰ واحد درصد بالاتر بود و نرخ اشتغال کارکنان مسنتر (۶۰ تا ۶۴ سال) هم بیش از ۱۵ واحد درصد بالاتر بود.
آنها گفتند: «همه این شاخصها بهطور قابل ملاحظهای بالاتر از میانگین ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بود. در مقابل، در کشورهایی که این گروهها در بازار کار کمتر فعالاند، سطح اشتغال پارهوقت معمولاً پایینتر است.»
برای مثال، در بلغارستان نرخ اشتغال جوانان کمتر از نصف میانگین اتحادیه اروپا بود.
میزینیه و کرتولینه گفتند: «شغلهای پارهوقت در بخشهای خدماتمحور مانند خردهفروشی، بهداشت، آموزش و مهماننوازی نیز رایجتر است؛ جاهایی که نیاز به نیروی کار در طول روز یا هفته تغییر میکند.»
خدمات در برابر تولید
پژوهشگران همچنین تاکید کردند کارفرمایان برای دستیابی به انعطافپذیری نیروی انسانی، کاهش هزینههای کار و انطباق با نوسان تقاضا از قراردادهای پارهوقت استفاده میکنند. برای نمونه، «مینیجاب»ها بخش قابل توجهی از بازار کار آلمان را تشکیل میدهند و تعداد زیادی موقعیت پارهوقت ایجاد میکنند.
بر اساس آمار ۲۰۲۳ سازمان بینالمللی کار، اشتغال در بخش خدمات بیش از ۸۰ درصد از کل اشتغال در سوئد، هلند و لوکزامبورگ را به خود اختصاص داده است، در حالی که در کشورهای جنوب شرقی اروپا (بلغارستان، رومانی) یا کشورهای اروپای مرکزی (لهستان، اسلواکی، مجارستان) بهمراتب پایینتر است.
آنها افزودند: «بیشتر اقتصادهای اروپای شرقی تولیدمحورند و در آنها شغلهای تماموقت هنجار محسوب میشود.»
سطح دستمزد عامل دیگری است. میزینیه و کرتولینه خاطرنشان کردند که در اقتصادهای با دستمزد بالاتر، کار پارهوقت میتواند همچنان درآمد کافی فراهم کند، اما در اقتصادهای کمدستمزد از نظر مالی مقرونبهصرفه نیست و هم علاقه کارگران و هم عرضه کارفرمایان را کاهش میدهد.
آنها گفتند: «این امر کمک میکند توضیح دهیم چرا اشتغال پارهوقت در بسیاری از کشورهای اروپای شرقی نسبتاً پایین مانده است.»
شکاف جنسیتی چشمگیر
الگوی جنسیتی قدرتمندی هم دیده میشود. اشتغال پارهوقت در میان زنان بسیار بالاتر از مردان است: ۲۷.۸ درصد در برابر ۷.۷ درصد.
در سوئیس، هلند و اتریش، بیش از نیمی از زنان شاغل بهصورت پارهوقت کار میکنند. آلمان نیز به همین سطح بسیار نزدیک است.
رومانی تنها استثناست که در آن این نرخ اندکی در میان مردان بالاتر است و در بلغارستان هیچ شکافی وجود ندارد.
اگر نرخ اشتغال پارهوقت پایین باشد، شکاف جنسیتی از نظر عدد مطلق کوچکتر است اما از نظر نسبی میتواند همچنان بزرگ باشد.
پروفسور مارا یرکس از دانشگاه اوترخت به یورونیوز بیزنس گفت: «یکی از دلایل اصلی این شکاف به تفاوتهای تاریخی هم در جایگاه زنان در بازار کار و هم در روندهای کلیتر بازار کار برمیگردد.»
او یادآور شد که در هلند، شکلگیری تاریخی کار پارهوقت ابتدا از نیاز به نیروی کار بیشتر در دوره کمبود نیروی کار در دهه ۱۹۶۰ ناشی شد. در سال ۱۹۵۷، هلند قانون «ممنوعیت پس از ازدواج» را لغو کرد؛ قانونی که زنان را موظف میکرد پس از ازدواج برخی مشاغل را ترک کنند.
او گفت: «کمکم، کار پارهوقت بهعنوان راهی برای ترکیب مسئولیتهای مراقبتی با کار مزدی برای زنان دیده شد؛ زیرا آنها در گذشته و بهطور کلی هنوز هم، بهعنوان فرد مسئولِ بیشتر وظایف مراقبتی و خانگی تلقی میشوند.»
مارا یرکس افزود که در کشورهای مختلف، کار پارهوقت با تحولات دیگری در بازار کار تثبیت شد؛ برای نمونه تمایل به کاهش جمعی ساعات کار در ازای مهار رشد دستمزدها در اوایل دهه ۱۹۸۰. در نتیجه، شغلهای پارهوقت بسیار رایج، پذیرفته و حمایتشده شد و محبوبیت خود را، بهویژه در میان زنان، حفظ کرده است.
استن دو اسپیگلاره از دانشگاه خِنت نیز چند عامل موثر بر نرخ اشتغال پارهوقت را برمیشمارد: تغییر هنجارهای فرهنگی درباره کار زنان و رکود دستمزدها که باعث میشود درآمد کار تماموقت بهتنهایی «دستمزد خانوادگی» کافی نباشد و افراد را به یافتن شغل دوم وادار کند. او همچنین به کمبود زیرساختهایی اشاره میکند که توانایی مادران برای کار تماموقت را محدود میکند و نیز به انعطافپذیرتر شدن مقررات کار در کشورهایی مانند آلمان.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0