هتل، هتلداری و رویکردهای آینده پژوهی

مهدی براتی

مدیر عامل هتل لاله

در سالهای اخیر آینده پژوهی به عنوان دانشی جوان و پرطرفدار، توجه زیادی را در علوم مدیریتی و کسب و کارهای مختلف به خود جلب کرده است. آینده پژوهی (study Futures) شامل مجموعه چالش هایی است که با جستجوی منابع، الگوها و عوامل تغییر یا ثبات، به تجسّم آینده و برنامه ریزی برای آن میپردازد.

آینده پژوهی بازتاب دهنده چگونگی زایش واقعیت «فردا» از دل تغییر (یا ثبات) «امروز» است. آگاهی نسبی بر واقعیت فرداست که می تواند منجر به سیاست گذاری، برنامه ریزی و اخذ تصمیمات صحیح برای حفظ بقا با کیفیت مطلوب شود. تصور کنید که می توانید پیش بینی کنید که آیا قیمت خانه سقوط خواهد کرد یا خیر؟ یا این که : آیا یک جاده جدید باعث کاهش ترافیک خواهد شد؟ این دنیای آینده پژوهی است که در آن علم و مهارت برای پیش بینی آینده ترکیب شده است.

هتلداری از نوع علمی آن را می توان از جلمه علومی دانست که با مفاهیم و تکنیک های آینده پژوهی بیگانه نیست. هر چند بسیاری از اقدامات و مطالعاتی که از دیرباز در این صنعت به کار گرفته شده است، با نام آینده پژوهی شناخته نمی شوند.

آینده پژوهی هتل می تواند شامل سطوح منطقه ای، کشوری، شهری، محلی یا حتی در سطح یک هتل خاص باشد. تردیدی نیست که هر یک از سطوح اشاره شده از جنبه های کالن و خرد آن دارای اهمیت هستند و موفقیت در استفاده از خروجی های هر یک از سطوح، مستلزم داشتن یک دیدی کلی نسبت به سطوح دیگر و استفاده از داده های آن ها نیز هست. به عنوان مثال آینده پژوهی در یک هتل خاص تمرکز بر جنبه های مدیریت درآمد هتل و مقوله بسیار پراهمیت پیش بینی (Forecasting) تقاضا برای محصوالت اصلی (اقامتی و غذا و نوشابه) و محصوالت جانبی (ماننده کلوپ های تفریحی، ماساژ و …) دارد. اما پیش بینی تقاضا نمی تواند تنها بر چارچوب عوامل تأثیر گذار داخلی یک هتل استوار باشد و به عبارت دیگر بدون در نظر گرفتن داده ها و شرایط حاکم بر تقاضا در ابعاد منطقه ای، کشوری و …) ماننده تغییرات در نرخ ارز تعامالت بین المللی، مسائل سیاسی، جغرافیایی و … (خروجی های حاصل از پیش بینی هر چند با بکارگیری فرمول های دقیق و علمی صورت گرفته باشد نتایج قابل قبولی به دست نمی دهد، به همین صورت آینده پژوهی صنعت هتلداری در بعد کشوری، علاوه بر استفاده از شرایط حاکم بر سطوح بالاتر و شاخص های کالا، نیاز به اخذ داده های سطوح پایین تر ماننده شهری و محلی و حتی نمونه برداری علمی از جامعه آماری هتل ها دارد. بنابراین آینده پژوهی را باید به مثابه یک سیستم دارای تعامل با محیط بیرونی و خارجی در نظر گرفت که خروجی های آن در سطوح مختلف می تواند کاربردهای متفاوتی داشته باشد. آینده پژوهی در سطح یک هتل خاص می تواند به سیاست های دقیق تر قیمت گذاری (pricing) و توسعه محصول منجر شود.حال آن که در سطوحی، مانند شهر، اخذ سیاست های مناسب توسعه و سرمایه گذاری در این صنعت را در پی خواهد داشت. هر چند مطالعات و اقدامات صورت گرفته در برخی از هتل ها و تعدادی از سازمان ها متولی را می توان به نوعی مفاهیم آینده پژوهی مرتبط دانست. اما نکته مهم این است که با پیشرفت های پرسرعت دانش بشری و استفاده از داده هایی که سرعت دست یابی به آن ها ده ها برابر گشته است همچنین دسترسی سریع و بالمانع به بازارهای بین المللی، اهمیت علوم نوینی همچون آینده پژوهی را نباید از نظر دور داشت.

قرار گرفتن دانش صاحب نظران صنعت هتلداری در کنار آینده پژوهان منجر استفاده از سامانه های الکترونیکی که بر این مبنا تولید شده اند و آشنا ساختن فعالین این صنعت با مفاهیم و اصول آینده پژوهی می تواند راهگشای مناسبی در جهت افزایش درآمد و سود حاصل از صنعت هتلداری و به تبع آن، ارتقای کیفی خدمات این صنعت باشد.