جراحی زیبایی در چین رکورد شکست

ابی وو تنها ۱۴ سال داشت که برای نخستین بار زیر تیغ جراحی زیبایی رفت.

به گزارش « تجارت آسیا» پس از درمان هورمونی به دلیل ابتلا به نوعی بیماری، وزن ابی در عرض دو ماه از ۴۲ کیلوگرم به ۶۲ کیلوگرم افزایش یافت.

این تغییر از چشم معلم تئاترش پنهان نماند.

ابی که در آن زمان خود را برای آزمون‌های هنرپیشگی آماده می‌کرد، به یاد می‌آورد: «معلمم گفت تو ستاره ما بودی، اما حالا زیادی چاقی. یا انصراف بده یا سریع وزن کم کن.»

مادرش وارد عمل شد و او را برای انجام لیپوساکشن (جراحی چربی‌برداری) به مطب برد تا چربی‌های شکم و پاهایش را بردارند.

ابی هنوز آن لحظه را به یاد دارد. وقتی با روپوش بیمارستان در اتاق انتظار نشسته بود و با اضطراب در انتظار جراحی‌ بود، مادرش به او گفت: «فقط شجاع باش و برو تو. بیرون که بیایی، خوشگل خواهی بود.»

عمل جراحی بسیار سنگین و آزاردهنده بود. بی‌حسی او موضعی بود و تمام مدت عمل هوشیار بود.

او می‌گوید: «می‌دیدم چقدر چربی از بدنم بیرون می‌کشند و چقدر خون از دست می‌دهم.»

حالا که ابی ۳۵ سال دارد، بیش از صد عمل جراحی زیبایی انجام داده که هزینه‌ای بالغ بر نیم میلیون دلار برایش داشته است.

او یکی از مالکان یک کلینیک زیبایی در مرکز پکن است و به یکی از چهره‌های شاخص و شناخته‌شده در موج گسترده جراحی زیبایی در چین تبدیل شده است.

اما این جراحی‌ها برای او بهای فیزیکی و جسمانی زیادی داشت.

ابی در حالی که در مقابل آینه‌ای در آپارتمان دوبلکس و لوکس خود در پکن نشسته، به آرامی کانسیلر را روی صورتش می‌زند تا کبودی‌های ناشی از تزریق اخیر لاغری را بپوشاند. این تزریق را هر ماه انجام می‌دهد تا صورتش «کشیده‌تر و خوش‌تراش‌تر» به نظر برسد، چرا که در سه عمل قبلی کوچک کردن فک، استخوان زیادی را از صورتش برداشته‌اند.

با این حال او اصرار دارد که به هیچ وجه از انجام این عمل‌ها پشیمان نیست و معتقد است تصمیم سال‌ها پیش مادرش درست بوده است.

می‌گوید: «جراحی نتیجه داد. روز به روز اعتماد به نفس بیشتری پیدا کردم و شادتر شدم. فکر می‌کنم مادرم تصمیم درستی گرفت.»

جراحی زیبایی که زمانی در چین کاری خلاف عرف تلقی می‌شد، طی ۲۰ سال گذشته به شدت محبوب شده است؛ روندی که نتیجه افزایش درآمدها، تغییر نگرش‌های اجتماعی و به ویژه نفوذ گسترده شبکه‌های اجتماعی در این کشور است.

سالانه ۲۰ میلیون نفر در چین برای انجام عمل‌های زیبایی هزینه می‌کنند.

بیشتر این افراد، زنان جوانی هستند که زیر فشار استانداردهای زیبایی قرار دارند که هر روز سخت‌گیرانه‌تر می‌شود. ۸۰ درصد متقاضیان این عمل‌ها زن هستند و میانگین سنی آنها حدود ۲۵ سال است.

هرچند در فرهنگ چینی ظاهر افراد، به‌ ویژه برای زنان، اهمیت داشته اما استانداردهای زیبایی در این کشور در حال تغییر است.

سال‌ها ویژگی‌های ظاهری مورد پسند، ترکیبی از معیارهای زیبایی غربی، شخصیت‌های انیمه و الهام‌گرفته از ستارگان کی‌پاپ بود: پلک دوتایی، فک تراش‌خورده، بینی برجسته و صورت متقارن.

اما اخیرا، روندهای نگران‌کننده‌تری در حال گسترش است؛ جراحی‌هایی برای رسیدن به ایده‌آلی غیرواقعی، بیش از حد زنانه و تا حدی کودکانه.

الان بوتاکس را پشت گوش تزریق می‌کنند تا آن‌ها را به جلو متمایل کند و توهم صورتی کوچک‌تر و ظریف‌تر ایجاد شود.

جراحی پلک پایین، الهام‌گرفته از نگاه درخشان قهرمانان انیمه، چشم‌ها را بزرگ‌تر می‌کند تا ظاهری معصوم و کودکانه ایجاد شود. بالا کشیدن لب بالا هم فاصله میان لب و بینی را کم می‌کند که از دید آنها نشان‌دهنده جوانی است.

اما بسیاری از این جلوه‌های زیبایی‌ فقط برای صفحه‌ نمایش ساخته شده‌اند. زیر فیلترها و نورهای حلقه‌ای، نتیجه ممکن است بی‌نقص به نظر برسد.

اما در دنیای واقعی، اغلب عجیب و غیرطبیعی‌اند؛ چهره‌ای که نه کاملا انسانی است، نه کاملا کودکانه.

اپلیکیشن‌های جراحی زیبایی مانند سویانگ (در زبان چینی به معنی هوای تازه) و گنگ‌می (زیباتر) که مدعی‌اند با استفاده از الگوریتم‌ها، «نواقص ظاهری صورت» را تحلیل می‌کنند، با سرعتی چشمگیر محبوب شده‌اند.

این اپ‌ها پس از اسکن و ارزیابی چهره کاربران، توصیه‌هایی برای جراحی ارائه می‌دهند و با آن‌ها به کلینیک‌های اطراف می‌روند، از هر جراحی، کمیسیون دریافت می‌کنند.

این روندها و گرایش‌های زیبایی، به سرعت از سوی سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها در شبکه‌های اجتماعی منتشر و ترویج می‌شود، و تصویری تازه از «زیبایی مطلوب» و «ظاهر نرمال» ارائه می‌دهد.

اَبی، یکی از نخستین اینفلوئنسرهای جراحی زیبایی در چین، روند عمل‌های خود را در پلتفرم‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی ثبت کرده و مدت کوتاهی پس از راه‌اندازی سویانگ به آن پیوسته است.

با این حال، با وجود انجام بیش از ۱۰۰ عمل زیبایی، وقتی ابی از ویژگی «آینه جادویی» اپلیکیشن برای اسکن چهره‌اش استفاده می‌کند، این برنامه همچنان «نواقصی» را نشان می‌دهد و فهرستی بلندبالا از جراحی‌های پیشنهادی ارائه می‌کند.

«می‌گوید زیر چشمم پف دارد. عمل اصلاح فرم چانه؟ آن را که انجام دادم!»

«باریک‌کردن بینی؟ یعنی باید باز هم بینی‌‌ام را عمل کنم؟»

برخلاف سایت‌های معمول خرید اینترنتی، اپ‌هایی مثل سویانگ عملکردی شبیه شبکه‌های اجتماعی هم دارند. کاربران جزئیات دقیقی از قبل و بعد از عمل‌های خود منتشر می‌کنند و اغلب از کاربران پرطرفداری مانند ابی مشاوره می‌گیرند.

«انگار زیر پوستم سیمان بود»

برای پاسخ‌گویی به تقاضای فزاینده، کلینیک‌های جراحی زیبایی به سرعت در سراسر چین در حال افتتاح هستند.

اما هم‌زمان با این رشد سریع، با کمبود شدید پزشکان مجرب روبرو شده‌اند و شمار زیادی از کلینیک‌ها بدون مجوز فعالیت می‌کنند.

بر اساس گزارشی از شرکت تحقیقات بازار آی‌ریسرچ، تا سال ۲۰۱۹ حدود ۸۰ هزار مرکز در چین، بدون مجوز اقدام به انجام عمل‌های زیبایی می‌کردند و ۱۰۰ هزار نفر نیز بدون داشتن صلاحیت حرفه‌ای لازم در این حوزه مشغول به کار بودند.

در نتیجه این وضعیت، برآورد می‌شود که روزانه صدها حادثه در داخل کلینیک‌های جراحی زیبایی در چین رخ می‌دهد.

دکتر یانگ لو، جراح پلاستیک و صاحب یک کلینیک دارای مجوز در شانگهای، می‌گوید در سال‌های اخیر تعداد افرادی که برای ترمیم جراحی‌های ناموفق مراجعه می‌کنند، به صورت قابل توجهی افزایش یافته است.

دکتر یانگ می‌گوید: «بیماران زیادی را دیده‌ام که اولین عمل‌ آنها خراب شده، چون به مراکز غیر مجاز مراجعه کرده بودند.»

او اضافه می‌کند: «برخی حتی در خانه‌های شخصی افراد تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند.»

یوئه یوئه، ۲۸ ساله، یکی از کسانی است که عمل جراحی‌اش بسیار ناموفق بوده است.

در سال ۲۰۲۰، او در کلینیک غیرمجازی که یکی از دوستان نزدیکش راه‌اندازی کرده بود، تزریق کلاژن چهره کودکانه انجام داد که روشی برای پرتر نشان دادن صورت است. اما مواد تزریق‌شده سفت شدند.

او می‌گوید: «پوستم طوری بود که انگار زیر آن سیمان است.»

در تلاش برای جبران این آسیب، یوئه به کلینیک‌هایی با نام‌های شناخته‌شده روی آورد که در شبکه‌های اجتماعی پیدا کرده بود، اما اقدامات ترمیمی فقط اوضاع را بدتر کردند.

یکی از کلینیک‌ها تلاش کرد با سرنگ مواد تزریق‌شده را خارج کند. اما به جای خارج کردن مواد سفت‌شده، بخشی از بافت طبیعی صورت او را بیرون کشیدند که باعث شل شدن پوستش شد.

کلینیک دیگری تلاش کرد با بالا کشیدن پوست اطراف گوش، به مواد زیرین برسد، که باعث شد دو جای زخم بلند روی صورتش باقی بماند و ظاهر چهره‌اش غیرطبیعی و کشیده شود.

او می‌گوید: «تمام چهره‌ام فرو ریخت. جلوه‌ام را از دست دادم و این موضوع روی کارم در بخش منابع انسانی یک شرکت خارجی در شانگهای هم تاثیر گذاشت.»

یوئه پارسال از طریق اپلیکیشن سویانگ با دکتر یانگ آشنا شد و از آن زمان تاکنون سه عمل ترمیمی انجام داده که یکی از آنها جراحی پلک بود که در یکی از عمل‌های قبلی در کلینیکی دیگر آسیب دیده بود.

با وجود آن که جراحی‌های دکتر یانگ، بهبود مشهودی ایجاد کرده، اما بخشی از آسیب‌های واردشده ممکن است دائمی باشند.

او می‌گوید: «دیگر نمی‌خواهم زیباتر شوم.»

«اگر بتوانم به همان شکلی که قبل از جراحی بودم برگردم، واقعا خوشحال می‌شوم.»

«حرفه‌ام را نابود کرد»

هر سال، ده‌ها هزار نفر مانند یوئه یوئه قربانی کلینیک‌های زیبایی بدون مجوز در چین می‌شوند.

اما حتی برخی کلینیک‌های مجاز و جراحان دارای صلاحیت نیز همیشه قوانین را به درستی رعایت نمی‌کنند.

در سال ۲۰۲۰، ماجرای عمل ناموفق بینی گائو لیو،، بازیگر چینی، که باعث شد نوک بینی‌اش سیاه شود و از بین برود، به‌ سرعت در فضای مجازی پخش شد.

او گفت: «صورتم بدشکل شده بود و روحیه‌ام کاملا از بین رفته بود. این اتفاق حرفه بازیگری‌ام را نابود کرد.»

او عمل بینی‌اش را در کلینیکی دارای مجوز در گوانگ‌ژو با پزشکی به نام دکتر هه مینگ انجام داده بود. این پزشک به‌عنوان «جراح ارشد» کلینیک و متخصص جراحی بینی معرفی شده بود.

اما در واقع، دکتر هه صلاحیت کامل انجام چنین عملی را نداشت و هنوز مجوز رسمی جراحی پلاستیک را از کمیسیون بهداشت و سلامت استان گوانگ‌دونگ دریافت نکرده بود.

مقام‌های مسئول، کلینیک را جریمه کردند. این مرکز کمی بعد از این رسوایی تعطیل شد و دکتر هه به مدت شش ماه از طبابت محروم شد.

با وجود این، تنها چند هفته پیش از آنکه این کلینیک به صورت رسمی منحل شود، درخواست تاسیس یک کلینیک جدید در همان نشانی ارائه شد.

بررسی‌های تیم تحقیقات «بی‌بی‌سی آی» نشان می‌دهد ارتباط قابل توجهی بین کلینیک تعطیل‌شده و مرکز جدید وجود دارد، از جمله استفاده از همان حساب ویبو (شبکه اجتماعی چینی) و ادامه کار چندین نفر از کارکنان سابق، از جمله دکتر هه.

بی‌بی‌سی همچنین دریافته است که دکتر هه در آوریل ۲۰۲۴ موفق به دریافت مجوز رسمی جراح پلاستیک شده است، در حالی که قانونا، او از سال ۲۰۲۱ به مدت پنج سال حق درخواست این مجوز را نداشت.

کلینیک جدید اکنون مدعی است که ۳۰ شعبه در سراسر چین دارد.

این کلینیک، دکتر هه، و کمیسیون بهداشت و سلامت استانی گوانگ‌دونگ به درخواست بی‌بی‌سی برای اظهار نظر پاسخ ندادند.

سفارت چین در بریتانیا در واکنش گفت: «دولت چین همواره از شرکت‌ها می‌خواهد که با دقت تمام از قوانین، مقررات و سیاست‌های مرتبط ملی پیروی کنند.»

بینی گائو لیو بعد از چهار سال و دو عمل ترمیمی، همچنان نامتقارن مانده است.

او می‌گوید: «واقعا پشیمانم. چرا این کار را کردم؟»

کمیسیون سلامت مرکزی چین در سال‌های اخیر تلاش کرده با مشکل فعالیت پزشکان فاقد صلاحیت در حوزه‌هایی فراتر از تخصص‌شان مقابله کند. یکی از اقدام‌های این کمیسیون دستور به نهادهای محلی برای بهبود نظارت و ارائه دستورالعمل‌های سختگیرانه‌تر بوده، اما مشکلات همچنان پابرجاست.

از پیشنهاد شغلی تا بدهی و جراحی، در ۲۴ ساعت

در چین امروز، ظاهر زیبا برای موفقیت شغلی اهمیت زیادی دارد.

یک جست‌وجوی ساده در سایت‌های معروف کاریابی در چین، نمونه‌های فراوانی از آگهی‌هایی را نشان می‌دهد که در آن‌ کارفرمایان شرایط ظاهری برای متقاضیان تعیین کرده‌اند، حتی برای مشاغلی که هیچ ارتباطی با ظاهر افراد ندارد.

برای مثال، در یک آگهی استخدام منشی، گفته شده که داوطلبان باید «حداقل ۱۶۰ سانتی‌متر قد و ظاهری دل‌نشین داشته باشند». در آگهی دیگری برای یک شغل دفتری، «چهره جذاب و وقار ظاهری» از شرایط اولیه استخدام اعلام شده است.

این فشار اجتماعی، دست‌مایه سوء استفاده روزافزون برخی از کلینیک‌های چین شده است. زنان جوان و آسیب‌پذیر با وعده‌های شغلی وسوسه می‌شوند، اما تنها در صورتی به آن می‌رسند که هزینه جراحی‌های زیبایی را، که به واسطه همان کارفرما انجام می‌شود، پرداخت کنند.

«دا لان» -که نام واقعی‌اش نیست- در ماه مارس ۲۰۲۴ از طریق یک سایت کاریابی معتبر برای شغل «مشاور زیبایی» در کلینیکی در شهر چنگدو (در جنوب غرب چین) درخواست کار داد.

بعد از مصاحبه، همان شب به او اطلاع دادند که برای این شغل پذیرفته شده است.

اما به گفته خودش، وقتی فردای آن روز کارش را شروع کرد، مدیرش او را به اتاق کوچکی برد، از سر تا پا براندازش کرد و گفت که یا باید عمل زیبایی انجام دهد یا شغل را از دست می‌دهد.

دا لان می‌گوید کمتر از یک ساعت وقت داشت تا تصمیم بگیرد.

او تحت فشار پذیرفت جراحی پلک دوتایی انجام دهد. این عمل بیش از ۱۳ هزار یوان (حدود ۱۸۰۰ دلار) هزینه داشت؛ یعنی بیش از سه برابر حقوق ماهانه آن شغل، با بهره سالانه بیش از ۳۰ درصد.

او می‌گوید کارکنان کلینیک گوشی‌اش را گرفتند و با استفاده از آن با وارد کردن اطلاعات غلط درباره درآمدش، برای دریافت «وام زیبایی» درخواست دادند. ظرف کمتر از یک دقیقه، وام تایید شد.

تا ظهر همان روز، آزمایش‌های پزشکی انجام شده بود و یک ساعت بعد، او روی تخت جراحی خوابیده بود.

همه این اتفاق‌ها، از دریافت پیشنهاد شغلی تا بدهی و جراحی، تنها در ۲۴ ساعت رخ داد.

دا لان می‌گوید بعد از جراحی، نه‌تنها شغلی برایش فراهم نشد، بلکه مدیرش به تحقیر و توهین روی آورد و در جمع بر سر او فریاد می‌کشید و دشنام می‌داد.

او پس از تنها چند هفته استعفا کرد. وقتی به گذشته نگاه می‌کند، می‌گوید مطمئن است آن شغل از همان ابتدا واقعی نبوده است.

می‌گوید: «آن‌ها از اول می‌خواستند من بروم.»

با وجود آن که بیش از ۱۰ روز در آنجا کار کرده بود، تنها ۳۰۳ یوان (۴۲ دلار) به او پرداخت شد. اما با کمک دوستانش، توانست بدهی جراحی را پس از شش ماه تسویه کند.

بی‌بی‌سی با ده‌ها قربانی دیگر گفت‌وگو کرده و با سه نفر از آن‌ها – از جمله دا لان – در شهر چنگدو دیدار داشته است، شهری که می‌خواهد به «پایتخت جراحی زیبایی چین» تبدیل شود. برخی از این قربانیان سال‌ها در دام بدهی‌های بسیار بزرگ‌تری گرفتار شده‌اند.

کلینیکی که دا لان می‌گوید او را فریب داده، پیش‌تر نیز از سوی دیگران گزارش شده و رسانه‌های محلی هم اقدامات آن را افشا کرده بودند، اما این مرکز همچنان باز است و برای همان شغل نیرو جذب می‌کند.

این کلاهبرداری تنها به کلینیک‌های زیبایی محدود نیست، بلکه در حال گسترش به صنایع دیگر نیز هست.

برخی شرکت‌های پخش زنده اینترنتی نیز زنان جوان را تحت فشار قرار می‌دهند تا برای جراحی وام بگیرند، با این وعده که ممکن است به شهرت و تاثیرگذاری در شبکه‌های اجتماعی برسند.

اما در پشت پرده، بسیاری از این شرکت‌ها با کلینیک‌ها قراردادهای پنهان دارند و از هر مراجعه‌کننده‌ای که به اتاق عمل می‌فرستند، سهم دریافت می‌کنند.

در یک کافه در پکن، که مکانی ایده‌آل برای سلفی گرفتن است، اَبی با دوستانش برای نوشیدن قهوه دیدار می‌کند.

سه نفری ژست‌هایشان را تنظیم می‌کنند و با دقت زیاد چهره‌هایشان را ویرایش می‌کنند – مژه‌ها را بلندتر می‌کنند و فرم استخوان گونه را روی تصویر تصحیح می‌کنند.

وقتی از آن‌ها پرسیده می‌شود که کدام بخش از صورت‌شان را بیشتر دوست دارند، مکث می‌کنند و به سختی می‌توانند حتی یک قسمت را نام ببرند که به تغییرش فکر نکرده باشند.

موضوع بحث به کاشت چانه، بالا بردن لب بالا و جراحی بینی می‌کشد.

اَبی می‌گوید که به انجام عمل جراحی بینی دیگری فکر می‌کند – چون بینی فعلی‌اش شش سال پیش عمل شده – اما جراحان کار سختی در پیش دارند.

او توضیح می‌دهد: «پوستم بعد از این‌ همه عمل کشسانی سابق را ندارد. دکترها خیلی امکان مانور ندارند. نمی‌توانی به آن‌ها اندازه‌ پارچه‌ یک جلیقه بدهی و انتظار لباس عروس داشته باشی.»

این استعاره در فضا باقی می‌ماند؛ گویای فشار فیزیکی‌ای که انبوه عمل‌ها بر بدنش وارد کرده‌اند.

اما با وجود همه این‌ها، اَبی هیچ برنامه‌ای برای توقف این کار ندارد.

می‌گوید: «فکر نمی‌کنم هیچ‌وقت در مسیر زیباتر شدن متوقف شوم.»