توقف چین به دنبال تعرفه‌های تجاری ترامپ

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در مدت زمانی کوتاه برای دومین بار چین را هدف تعرفه‌های تجاری جدیدی قرار داد. این اقدام باعث خواهد شد که واردات از چین با عوارض حداقل ۲۰ درصدی روبه‌رو شود.

به گزارش « تجارت آسیا» این اقدام جدیدترین حمله ترامپ علیه پکن است که پیش‌تر نیز با تعرفه‌های سنگین آمریکا مواجه شده است؛ از جمله تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خودروهای الکتریکی ساخت چین و ۱۵ درصدی بر کفش و پوشاک.

تعرفه‌های ترامپ مستقیما قلب غول صنعت تولیدی چین را هدف قرار می‌دهد؛ شبکه‌ای گسترده از کارخانه‌ها، خطوط مونتاژ و زنجیره‌های تامین که تقریبا هر چیزی را تولید و صادر می‌کنند، از پوشاک مد سریع و اسباب‌بازی گرفته تا پنل‌های خورشیدی و خودروهای برقی.

مازاد تجاری چین با جهان در سال ۲۰۲۴ به رکورد یک تریلیون دلار رسید، که نتیجه صادرات قدرتمند این کشور (سه و نیم تریلیون دلار) بود؛ رقمی که از واردات آن (دو و نیم تریلیون دلار) پیشی گرفت.

چین مدت‌هاست که به عنوان کارخانه تولید جهان شناخته می‌شود. این کشور از زمان باز کردن درهای اقتصادش به روی تجارت جهانی در اواخر دهه ۱۹۷۰، با اتکا به نیروی کار ارزان و سرمایه‌گذاری دولتی در زیرساخت‌ها، رشد چشمگیری کرده است.

جنگ تجاری ترامپ تا چه حد می‌تواند به صنعت موفق تولید چین لطمه بزند؟

تعرفه چیست و چگونه عمل می‌کند؟

تعرفه‌ها در واقع مالیات‌هایی هستند که کشورها بر کالاهای وارداتی از کشورهای دیگر وضع می‌کنند.

بیشتر تعرفه‌ها به صورت درصدی از ارزش کالاها تعیین می‌شوند و معمولا واردکننده است که آن‌ها را پرداخت می‌کند.

به‌عنوان مثال، اعمال یک تعرفه ۱۰ درصدی یعنی کالایی که از چین به آمریکا وارد می‌شود و ۴ دلار ارزش دارد، مشمول ۴دهم دلار مالیات اضافی خواهد شد.

افزایش قیمت کالاهای وارداتی با هدف ترغیب مصرف‌کنندگان به خرید محصولات داخلی ارزان‌تر انجام می‌شود و در نتیجه، به رشد اقتصاد کشور کمک می‌کند.

ترامپ تعرفه‌ها را ابزاری برای رشد اقتصاد آمریکا، حفظ مشاغل و افزایش درآمدهای مالیاتی می‌داند. اما مطالعات اقتصادی درباره تاثیر تعرفه‌هایی که او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش اعمال کرد، نشان می‌دهد که این اقدامات در نهایت باعث افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان آمریکایی شدند.

ترامپ گفته است که تعرفه‌های اخیر او با هدف فشار آوردن به چین برای انجام اقدامات بیشتر در جهت متوقف کردن انتقال ماده مخدر فنتانیل از چین به ایالات متحده است.

او همچنین تعرفه‌های ۲۵ درصدی را بر همسایگان آمریکا، یعنی مکزیک و کانادا، اعمال کرد و گفت که رهبران این کشورها در مقابله با تجارت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر در مرزها کوتاهی می‌کنند.

آیا تعرفه‌های ترامپ می‌توانند به کارخانه‌های چین آسیب بزنند؟

پاسخ تحلیلگران مثبت است.

هری مورفی کروز، اقتصاددان موسسه تحلیلی مودیز، به بی‌بی‌سی گفت که صادرات، همواره «نجات‌بخش» اقتصاد چین بوده و اگر این مالیات‌ها باقی بمانند، ممکن است صادرات چین به آمریکا بین یک‌چهارم تا یک‌‌سوم کاهش یابد.

از آنجا که صادرات چین یک‌‌پنجم درآمد این کشور را تشکیل می‌دهد، اعمال تعرفه ۲۰ درصدی می‌تواند تقاضای جهانی و در نتیجه مازاد تجاری چین را کاهش دهد.

آلیسیا گارسیا-هررو، اقتصاددان ارشد آسیا-اقیانوسیه در بانک ناتیکسیس هنگ‌کنگ، به بی‌بی‌سی گفت: «تعرفه‌ها به اقتصاد چین ضربه خواهد زد. آن‌ها واقعا باید اقدامات بیشتری انجام دهند و همان‌طور که شی جین‌پینگ گفته است، تقاضای داخلی را افزایش دهند.»

«در شرایطی که بازار املاک چین در رکود به سر می‌برد و جوانانِ ناامید برای یافتن مشاغل پردرآمد با دشواری روبه‌رو هستند، این کار چندان ساده نخواهد بود.»

مصرف داخلی در چین به اندازه‌ای نیست که بتواند اقتصاد را فعال نگه دارد. به همین دلیل، پکن به‌تازگی مجموعه‌ای از سیاست‌های محرک اقتصادی را برای افزایش مصرف معرفی کرده است.

تحلیلگران می‌گویند که اگرچه تعرفه‌ها می‌تواند روند تولید را در چین کند کنند، اما به این سادگی نمی‌تواند آن را متوقف یا جایگزین کند.

خانم گارسیا-هررو می‌گوید: «چین فقط یک صادرکننده بزرگ نیست، بلکه در برخی حوزه‌ها تنها صادرکننده است، مانند پنل‌های خورشیدی. اگر پنل خورشیدی نیاز داشته باشید، تنها گزینه شما چین خواهد بود.»

چین مدت‌ها پیش از آنکه ترامپ رئیس‌جمهور شود، از تولید پوشاک و کفش به سمت فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند رباتیک و هوش مصنوعی تغییر جهت داده بود. این تغییر مسیر به چین مزیت «پیشگام بودن» داده است، علاوه بر این که مقیاس تولید در دومین اقتصاد بزرگ جهان نیز عامل مهمی است.

به گفته شوانگ دینگ، اقتصاددان ارشد چین در بانک استاندارد چارترد، کارخانه‌های چینی می‌توانند فناوری‌های پیشرفته را به‌صورت انبوه و با هزینه‌ای بسیار پایین تولید کنند.

«پیدا کردن جایگزین برای چین کار آسانی نیست. موقعیت این کشور به عنوان پرچمدار بازار به‌ سادگی از بین نمی‌رود.»

واکنش چین به تعرفه‌های ترامپ چیست؟

چین در پاسخ، تعرفه‌های متقابل ۱۰ تا ۱۵ درصدی بر محصولات کشاورزی، زغال‌سنگ، گاز طبیعی مایع، وانت‌بارها و برخی خودروهای اسپرت آمریکا اعمال کرده است.

چین همچنین شرکت‌های آمریکایی فعال در صنایع هوانوردی، دفاعی و فناوری را با محدودیت‌های صادراتی هدف قرار داده و تحقیقاتی ضد انحصاری را علیه گوگل آغاز کرده است.

چین همچنین سال‌هاست که برای سازگاری با تعرفه‌های دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ تلاش کرده است. برای مثال، برخی از تولیدکنندگان چینی کارخانه‌های خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند. علاوه بر این، زنجیره‌های تأمین بیشتر به ویتنام و مکزیک وابسته شده‌اند و به‌منظور دور زدن تعرفه‌ها، کالاهایشان را از آنجا صادر می‌کنند.

خانم گارسیا-هررو می‌گوید که در عین حال، تعرفه‌های اخیر ترامپ علیه مکزیک ضربه چندانی به چین وارد نمی‌کند، چون ویتنام مسیر جایگزین مهم‌تری برای صادرات کالاهای چینی است.

«ویتنام در اینجا نقشی کلیدی دارد. اگر تعرفه‌ها بر ویتنام اعمال شوند، اوضاع برای چین واقعاً دشوار خواهد شد.»

به گفته تحلیلگران، آنچه بیش از تعرفه‌ها چین را نگران می‌کند، محدودیت‌های ایالات متحده بر تراشه‌های پیشرفته است.

این محدودیت‌ها نقطه اختلاف عمده‌ای بین دو کشور بوده‌اند، اما در عین حال عزم چین را برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بومی که مستقل از غرب هستند، تقویت کرده است.

به همین دلیل بود که شرکت چینی دیپ‌سیک با معرفی چت‌باتی که می‌تواند با چت‌جی‌پی‌تی شرکت اوپن‌ای‌آی رقابت کند، سیلیکون ولی را شگفت‌زده و واشنگتن را نگران کرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که این شرکت پیش از آنکه آمریکا دسترسی چین به تراشه‌های پیشرفته ان‌ویدیا را محدود کند، مقادیر زیادی از این تراشه‌ها را ذخیره کرده بود.

آقای دینگ از بانک استاندارد چارترد می‌گوید: «اگرچه این مسئله ممکن است بر توان رقابتی چین تأثیر بگذارد، اما فکر نمی‌کنم که جایگاه این کشور را به عنوان یک ابرقدرت تولیدی متزلزل کند.»

از سوی دیگر، هر موفقیتی که چین در زمینه تولید فناوری‌های پیشرفته کسب کند، باعث افزایش صادرات محصولات ارزشمند این کشور خواهد شد.