بحران به صنعت خودروسازی آلمان رسید

برای چندین دهه، صنایع خودروسازی، گوهری در تاج صنعت آلمان بود، نمادی قدرتمند از معجزه اقتصادی معروف این کشور پس از جنگ دوم جهانی. «سه برند بزرگ» آلمان یعنی فولکس واگن، مرسدس بنز و بی‌ام‌و مدت‌های مدید به خاطر کارآیی، نوآوری و مهندسی دقیق مورد تحسین قرار داشته‌اند.

به گزارش « تجارت آسیا» اما امروز صنعت خودروسازی این کشور با مشکل مواجه شده است. با توجه به اینکه وضعیت متزلزل اقتصادی یکی از مباحث کلیدی در انتخابات فدرال است که در ماه جاری میلادی برگزار می‌شود، این پرسش مطرح است که چگونه صنعت خودروسازی آلمان می‌تواند به مسیر بهبود بازگردد؟

وقتی با قطار به ولفسبورگ در ساکسونی سفلی می‌رسید، اولین چیزی که به چشم می‌خورد کارخانه فولکس واگن است. بنای بزرگ آن، که به آرم غول پیکر فولکس واگن مزین شده و چهار دودکش بلند در کنار آن قرار دارد، در کنار یک کانال آب واقع شده که از میان شهر می‌گذرد.

این مجموعه با وسعت ۶/۵ کیلومتر مربع در مجاورت اتواشتاد واقع شده که نوعی مجتمع صنعتی خودروسازی است و به شرکت فولکس واگن، بزرگترین خودروساز اروپا اختصاص دارد. فولکس واگن ارینا که یک استادیوم ورزشی است، در فاصله کوتاهی از آن واقع شده است.

در اواسط قرن بیستم، ولفسبورگ پاسخ آلمان به شهر دیترویت آمریکا بود. ولفسبورگ در واقع یک کارخانه خودروسازی است که در اطراف آن یک شهر رشد کرده است.

حدود ۶۰ هزار نفر از سراسر منطقه در این کارخانه کار می‌کنند، در حالیکه جمعیت خود شهر حدود ۱۲۵ هزار نفر است. ساکنان محلی می‌گویند که حتی اگر خودتان هم در کارخانه کار نکنید، مطمئنا بسیاری از دوستان شما و نیمی از همکلاسی‌های شما در آن اشتغال دارند یا خواهند داشت.

دیتر لندنبرگر، مسئول تاریخ‌نگاری در گروه فولکس واگن، در حالیکه عاشقانه به یکی از مدل‌های اولیه فولکس بیتل (فولکس‌ قورباغه‌ای) نگاه می‌کند، می‌گوید: «به تعبیری، ولفسبورگ و فولکس واگن مترادف هستند.»

این خودرو یکی از مجموعه از خودروهای کلاسیک است که به خوبی بازسازی شده و در موزه زایتهوس در معرض نمایش است، ساختمانی بزرگ با نمای شیشه در اتواشتاد که به نمایش محصولات نمادین صنعت خودروسازی اختصاص دارد.

او می‌گوید: «ما به این کارخانه افتخار می‌کنیم. این نمادی از آن دوره در دهه ۱۹۵۰ است که آلمان پس از جنگ ناگزیر شد خود را بازسازی و تجدید چهره کند و خودروسازی به نوعی موتور محرک این معجزه اقتصادی آلمان بود.»

با این حال، این کارخانه امروز نماد برخی از مشکلات اصلی است که صنعت خودروسازی آلمان به طور کلی دچار آن است. کارخانه ولفسبورگ ظرفیت ساخت ۸۷۰ هزار خودرو در سال را دارد. اما بر اساس گزارش موسسه اقتصادی آلمان مستقر در کلن، تا سال ۲۰۲۳، تنها ۴۹۰ هزار خودرو تولید شد. و این وضعیت در آلمان مختص این کارخانه نیست.

کارخانه‌های خودروسازی سراسر این کشور بسیار کمتر از حداکثر ظرفیت خود کار می‌کنند. بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی سازندگان وسایل نقلیه موتوری، تعداد خودروهای تولید شده در آلمان از پنج میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه در سال ۲۰۱۷ به چهار میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است.

براساس گزارش کپیتال اکونومیکس، خودروسازی حدود یک پنجم محصولات تولیدی کشور را تشکیل می دهد و اگر زنجیره تامین در نظر گرفته شود، حدود شش درصد از تولید ناخالص داخلی است. این صنعت حدود ۷۸۰ هزار نفر را به طور مستقیم استخدام و از میلیون‌ها شغل دیگر پشتیبانی می کند.

فقط تولید نیست که کاهش یافته است. فروش خودروهای تولید شده توسط برندهای آلمانی به مراتب کمتر از همین چند سال پیش است. طبق گزارش‌ سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان خودروهای موتوری، بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۳، فروش خودرو فولکس‌ واگن در آلمان از ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار به ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار کاهش یافت. در همین مدت، فروش بی‌ام‌و از دو میلیون و ۴۶۰ هزار به دو میلیون و ۲۵۰ هزار و مرسدس بنز از دو میلیون و ۳۰۰ هزار به دو میلیون و چهار دستگاه هزار رسید.

هر سه گروه بزرگ خودروسازی شاهد کاهشی حدود یک سوم سود قبل از پرداخت مالیات در ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۴ بودند و هر سه هشدار داده‌اند که درآمد آنها در کل سال جاری هم کمتر از پیش‌بینی قبلی خواهد بود.

توسعه خودروهای الکتریکی سرمایه‌گذاری هنگفتی را به خود اختصاص داده اما بازار آنها به آن سرعتی که انتظار می‌رفت رشد نکرده است و قدرت رقبای خارجی در حال افزایش است. تهدید ایالات متحده به اعمال تعرفه بر واردات خورو نیز وجود دارد.

سیمون شوتز، سخنگوی فدراسیون خودروسازان آلمان می‌گوید: «بحران‌های بسیار زیادی وجود دارند، یک دنیای پر از بحران. وقتی یک بحران رفع می‌شود، بحران دیگری از راه می‌رسد.»

به گفته فرانزیسکا پالماس، کارشناس ارشد اقتصاد اروپا در موسسه کپیتال اکونومیکس «فروش خودرو در سراسر اروپا از سال ۲۰۱۷ کاهش یافته است. او می‌گوید: «اخیرا فروش کمی بهبود یافته، اما هنوز حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر از اوج آن در سال ۲۰۱۷ است.»

به گفته او «این کاهش تا حدودی محصول عواملی مانند همه‌گیری کووید و بحران انرژی بوده است. اما همچنین دوام طولانی‌ترخودروها و وجود تعداد زیادی خودرو قابل استفاده در اروپا باعث شده تقاضا برای خودرو جدید ضعیف باشد.»